Primeur: topkunst uit de zeventiende-eeuw in huis: 13 november 2021 – eind 2022
Rhenen heeft een primeur. Vanaf 13 november toont Stadsmuseum Rhenen een schilderij van Jan van Goyen aan het publiek: ‘Gezicht op Rhenen vanuit het zuidwesten’ uit 1649. Het schilderij komt uit een Duitse privé collectie, en was nog nooit eerder in Nederland. Het krijgt een ereplek in een speciale presentatie. Museumbezoekers kunnen tot eind december 2022 van het topstuk genieten.
Jan Van Goyen, die in één een adem genoemd wordt met meesters als Rembrandt, Aelbert Cuyp, Jacob van Ruisdael en Johannes Vermeer, trakteert de kijker op een portret van Rhenen in volle glorie. Van over de Rijn zie je de stad – stuwwal, stadsmuren, molens, torens, Koningshuis en Cunerakerk – tot voorbij de Grebbeberg.
Jan van Goyen, Gezicht op Rhenen vanaf het zuidwesten, 1649. Olieverf op paneel. Afmeting: 67 x 98,5 cm, gesigneerd, bruikleen privé collectie Berlijn. Foto: Tom Haartsen, Ouderkerk aan de Amstel.
Eyecatcher. Rhenen geldt als een lieveling van Nederlandse topschilders uit de zeventiende eeuw. Voor hun gezichten op Rhenen moet je nu in de grote musea of in het buitenland zijn. Maar dit bruikleen verandert de zaak. Maike Woldring, directeur van Stadsmuseum Rhenen: ‘Regelmatig krijgen we mails van Nederlanders die in Toronto, Dublin of Parijs een zeventiende-eeuws gezicht op Rhenen in een museum hebben zien hangen. Maar hier in Rhenen ontbreekt zo’n topstuk. Terwijl het óns gouden verhaal is.’
Rhenen was de eerste ‘eyecatcher’ op de reizen die kunstenaars maakten langs de Rijn. Op zoek naar inspiratie verlieten ze de steden waar ze hun atelier hadden, zoals Leiden, Amsterdam, Den Haag en Dordrecht. Rhenen viel bijzonder in de smaak. Het ommuurde middeleeuwse stadje lag dromerig tegen een heuvelrug en pal aan de rivier. Een beetje buitenland in Nederland. En uiterst pittoresk met zijn toren van de Cunerakerk en het imposante Koningshuis!
Gewild. Landschappen, rivier- en stadsgezichten waren erg gewild bij de gegoede burgerij in de 17de-eeuw. Jan van Goyen (Leiden 1596 – Den Haag 1656) schilderde tussen 1636 en 1655 ten minste 28 gezichten van de stad aan de Nederrijn. Rhenen behoorde tot zijn favorieten, aldus Hans-Ulrich Beck, schrijver van dé oeuvre-catalogus van Jan van Goyen. Met zijn schilderijen stimuleerde hij Cuyp, Van Ruisdael en Rembrandt om ook werk te maken van Rhenen. Rhenen deed het goed op de markt, en Van Goyen speelde hier met overgave op in. Dordrecht, Arnhem en Nijmegen waren zijn andere lievelingen.
Icoon. Het schilderij is een icoon van Rhenen en heeft de potentie om veel bezoekers te trekken, zowel inwoners van Rhenen en de regio als toeristen. Het werk staat voor een belangrijke episode in de Nederlandse schilderkunst, waarin Rhenen een mooie rol speelt. Bij het grote publiek is dit minder bekend. Het schilderij is een ideaal converstatiestuk: je kunt enorm veel vertellen over Rhenen. Over de monumenten – ook die verdwenen zijn – over de rivier en transport, het landschap, het leven in de stad, de politieke gebeurtenissen – zoals de Tachtigjarige Oorlog.
De bruikleengever wenst anoniem te blijven. Deze gunt het jonge Stadsmuseum Rhenen dat het zijn vleugels kan uitslaan, en een steeds groter publiek van inwoners van Rhenen en de regio en toeristen trekt.
Max ter Burg Kunstenaar van het Jaar 2021 van Rhenen
Winnaar kunsttentoonstelling Open Monumentendag Rhenen
Hij fotografeert met passie, de 30-jarige Max ter Burg uit Rhenen. En liefst stadsgezichten, of landschappen. Op 11 september veroverde hij met zijn foto van het Oude Raadhuis te Rhenen de titel ‘Kunstenaar van het Jaar 2021 van Rhenen’. Ter Burgs werk was die dag, Open Monumentendag, te bewonderen in de Cunerakerk. Daar werden 14 kunstwerken gepresenteerd van kunstenaars uit Rhenen. Het tentoonstellingsthema was ‘Jouw monument is mijn monument’.
Max ter Burg, Het Oude Raadhuis te Rhenen, 2020, fotografie . Portretfoto door Erik Helmers.
Een verraste Max ter Burg ontving de ere-titel tijdens een ontvangst in Stadsmuseum Rhenen. Dat huist sinds 2018 in het Oude Raadhuis, een middeleeuws monument. De Werkgroep Kunst van Cultuurplatform Rhenen – organisator van de tentoonstelling – had drie juryleden gekozen: Maike Woldring, directeur van Stadsmuseum Rhenen, Barth van Eeten (wethouder cultuur van Rhenen) en Jan Huibers, kunstkenner, galeriehouder en eigenaar van het vroegere Veilinghuis Veenendaal.
Max ter Burgs werk viel op vanwege zijn uitnodigende karakter, en goede uitwerking van het thema. Hij laat het Oude Raadhuis baden in een verleidelijk zonlicht. Ter Burg: ‘Het Oude Raadhuis is ooit ontworpen als een statig gebouw. Daar zat eeuwenlang het stadsbestuur, en ook de rechtbank. Als burger kwam je er alleen binnen, als je er moest zijn. Meestal niet voor je plezier. Dat is veranderd. Het is tegenwoordig een plek die bruist, met het Stadsmuseum Rhenen er in, een VVV, een museumcafé en een prachtige tuin. Het monument van de ander is mijn monument geworden. En van ons allemaal in Rhenen!’
Ook de techniek van de jonge fotograaf kreeg lof van de jury. Je ziet een foto, zo vermeldt het bijschrift. Maar het kunstwerk lijkt wel gemaakt in kleurig krijt of aquarel. Daarmee is het net of de kijker nog meer het gebouw ingezogen wordt. Max ter Burg: ‘Ik loop graag in het ochtend- en avondlicht door de stad, op zoek naar speciale momenten. Ik houd van het spel van kleur. Het Oude Raadhuis lag er zo zonnig en uitnodigend bij, dat moest ik vastleggen met mijn camera.’
De tweede prijs ging naar Baumann & Baumann, de derde naar Bertus Haverkort. Justa en Erik Baumann maakten met een fragiel, sober lijnenspel in zwart en rood een monument van glas. Een plek waarin iedere kijker van nu onderdak kan vinden.
Justa en Erik Baumann, Jouw monument is mijn monument, 2021, glas (foto: Erik Helmers)
Bertus Haverkorte transformeerde 6000 jaar oude houtbrokken uit het Rhenense Binnenveld tot grote demonische figuren. Hij confronteert deze met de kleine mens, die strijdt tegen corona. Het 3-dimensionale kunstwerk lijkt een monument voor de historische corona-tijd van nu.
Bertus Haverkort: Coping with corona. Foto: Jan van den Brink
De drie winnende kunstenaars krijgen een kleine expositie in Stadsmuseum Rhenen, de datum wordt later bekend gemaakt.
